Een bezorgde vader komt mijn praktijk binnenlopen met de woorden: “Ik trek het niet meer, je moet mij helpen!” Hij vertelt geëmotioneerd dat hij bang is dat hij zijn dochter Sabrina kwijtraakt. Ik laat hem zijn verhaal doen en gaandeweg komt hij iets meer tot rust. Samen kijken wij waar zijn angst zit en welk gedrag van zijn dochter dit veroorzaakt.
Zorgen over dochter
Alwin vertelt dat Sabrina soms een kort lontje heeft en veel agressief gedrag vertoont. Ook kent ze tijden waarin ze juist in zichzelf is gekeerd. Alwin herkent bepaalde aspecten van zijn eigen gedrag. Hij is bang dat er iets ernstigs met haar aan de hand is. Als we gaan praten, komen we erachter waar die angst waarschijnlijk vandaan komt.
In zijn jeugd is er altijd geheimzinnig gedaan over zijn oom, die soms opeens een paar maanden was verdwenen. Alwin voelde als klein kind dat er iets niet klopte, maar kreeg van zijn moeder en andere familieleden geen antwoord op zijn vragen. Speelde schaamte, uitsluiting of angst voor erger een rol? Was zijn oom ‘gek’, ‘gevaarlijk’ of besmettelijk ziek en werd hij in de tijd dat hij spoorloos was opgenomen in een kliniek? Nu is Alwin bang dat iets soortgelijks met zijn dochter Sabrina aan de hand zou kunnen zijn en wil graag duidelijkheid om op tijd hulp te krijgen.
De keerzijde van geheimen
Geheimen kunnen een groot effect hebben. Zo schrijft ook psycholoog Andreas Wismeijer in zijn boek* over geheimen dat een geheim zwaar aan een mens kan hangen. En toch heeft het niet vertellen van geheimen een functie. Geheimen zijn belangrijk bij het onderhouden van sociale relaties, schrijft Wismeijer. Sommige dingen moet je voor jezelf houden om uitstoting uit de groep te voorkomen. Want als een geheim boven tafel komt, is er altijd een risico op afwijzing. Maar geheimhouding heeft ook een keerzijde. Het maakt dat je gedachten aan je geheim doorlopend moet onderdrukken, uit angst dat je je mond voorbijpraat. Maar dat maakt juist dat die gedachten steeds vaker opduiken. Dat kan leiden tot een vicieuze cirkel, soms met piekeren, somberheid en eenzaamheid tot gevolg, aldus Wismeijer.
Niet gehoord
In mijn praktijkervaring is het gevaar van geheimen dat mensen zelf een verhaal gaan maken met het risico dat het steeds groter wordt. Voordat Alwin bij mij terecht is gekomen, is hij al van instantie naar instantie gegaan om hulp voor zijn dochter te krijgen. Maar telkens krijgt hij te horen dat er met haar niet veel aan de hand is. Ze schijnt zelf ook geen last te ervaren. Ook de mentor van haar school bevestigt dat ze normaal pubergedrag vertoont. De zorgen van Alwin lijken langzamerhand zijn leven meer en meer te overheersen, hij functioneert niet goed op zijn werk en de relatie met zijn vrouw en dochter leidt eronder.
Behandeling
We brengen met een ‘genogram’ zijn familiegeschiedenis in kaart. Hoe waren de onderlinge relaties, welke fijne en minder fijne dingen zijn er bekend? En welke invloed had dat op het gezin? We (her)schrijven als het ware de geschiedenis. Ik adviseer hem het gesprek aan te gaan met zijn moeder en andere familieleden over zijn oom. Maar het voornaamste doel is om ook zonder die informatie verder te kunnen leven. Ik laat hem zien welk effect zijn huidige gedrag, gedachten en emoties hebben op hemzelf en op zijn relaties met anderen.
Alwin zit zo in zijn hoofd, dat hij daardoor moeite heeft om verbinding te maken met zijn vrouw en dochter. De gedachten over het familiegeheim en de angsten over zijn dochter zijn een eigen leven gaan leiden. Daarom proberen wij zijn angsten te normaliseren met behulp van cognitieve gedragstherapie. Gaandeweg is hij steeds beter in staat om de gevoelens van angst onder controle te krijgen. Daarnaast is belangrijk voor Alwin dat hij erkenning krijgt voor zijn zorgen, inzichtelijk maakt en deelt met zijn naasten. We zijn er nog niet, maar Alwin is op de goede weg.
Lees in de volgende blog meer over de gevolgen van (familie)geheimen.
~~~
N.B. De verhalen zijn gebaseerd op de praktijk. De personages zijn fictief. Elke gelijkenis berust op louter toeval.
*Bron: Andreas Wismeijer en Mirre Bots: Geheimen, de psychologie van wat we niet vertellen.
~~~
Mocht je vragen hebben over bovenstaande informatie of over een concrete situatie, schroom dan niet om contact met ons op te nemen, wij denken graag met je mee. Wil je meer weten over het aanbod voor kinderen, ouders en professionals? Lees dan verder op www.scheidingswijs.com Of wil je liever direct contact? Dan kun je ons geheel vrijblijvend bereiken op 06 29066011, of stuur een email met je vraag naar info@scheidingswijs.com
~~~
Karin Schutler (psycholoog)
Trudy Top (forensisch orthopedagoog)